فرش یکی از اصلی‌ترین عناصر دکوراسیون خانه است و در زیبایی فضا نقش زیادی دارد. وقتی فرش نو و تازه است، برق و درخشندگی خاصی دارد که نگاه هر کسی را جلب می‌کند. اما گاهی بعد از مدتی استفاده، متوجه می‌شویم فرش مثل روز اول براق و زنده نیست و رنگ‌هایش کمی تیره یا بی‌جان شده‌اند.
سؤال مهم اینجاست: چرا بعضی فرش‌ها در طول زمان کدر می‌شوند؟ در این مقاله دلایل اصلی این اتفاق را بررسی می‌کنیم و نکاتی برای جلوگیری از آن می‌گوییم.
علت کدر شدن فرش در طول زمان چیست؟
کدر شدن فرش معمولاً نتیجه‌ی مجموعه‌ای از عوامل محیطی و رفتاری است. گرد و غبار، نور خورشید، رطوبت، کیفیت پایین نخ یا رنگ، و حتی نحوه‌ی تمیز کردن فرش، همگی در از بین رفتن درخشندگی آن نقش دارند. در واقع، وقتی الیاف فرش در معرض آلودگی یا سایش قرار می‌گیرند، سطح آن زبر و مات می‌شود و دیگر نور را مثل قبل منعکس نمی‌کند.
تأثیر آلودگی و گرد و غبار بر رنگ فرش
گرد و غبار یکی از بزرگ‌ترین دشمنان فرش است. ذرات ریز خاک به مرور در میان پرزهای فرش نفوذ می‌کنند و باعث می‌شوند رنگ واقعی آن پنهان شود. اگر فرش به‌طور منظم جارو نشود، این ذرات به الیاف می‌چسبند و حتی بعد از شست‌وشو هم فرش ظاهر کدر و چرک‌مرده‌ای پیدا می‌کند.
جاروبرقی کشیدن منظم با قدرت مکش مناسب، ساده‌ترین راه برای جلوگیری از این نوع تیرگی است.
نقش نور آفتاب در کدر شدن رنگ فرش
نور طبیعی، در عین حال که فضا را زیبا می‌کند، می‌تواند یکی از عوامل مخرب برای فرش باشد. اشعه‌ی فرابنفش (UV) موجود در نور خورشید به مرور باعث تجزیه‌ی رنگدانه‌های نخ می‌شود و رنگ فرش را از بین می‌برد.
اگر فرش در نزدیکی پنجره قرار دارد، بهتر است از پرده‌های ضخیم یا فیلتر UV استفاده کنید تا از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری شود.
اثر رطوبت و شست‌وشوی نامناسب بر درخشندگی فرش
رطوبت زیاد یا شست‌وشوی غیر اصولی، یکی از دلایل اصلی کدر شدن فرش است. باقی ماندن مواد شوینده در میان الیاف، یا خشک نشدن کامل فرش، باعث می‌شود سطح آن حالت چسبناک پیدا کند و گرد و خاک را بیشتر جذب کند.
همچنین استفاده از شوینده‌های قوی یا آب داغ می‌تواند رنگ فرش را از بین ببرد.
برای شست‌وشو، همیشه از مواد ملایم و روش‌های استاندارد استفاده کنید و مطمئن شوید فرش کاملاً خشک شده است.
کیفیت نخ و رنگ فرش چقدر در کدر شدن آن مؤثر است؟
جنس نخ و کیفیت رنگ مصرفی در تولید فرش، تأثیر مستقیمی بر دوام رنگ و درخشندگی آن دارد.
فرش‌هایی که با نخ‌های اکریلیک هیت‌ست شده با رنگ‌های مرغوب بافته می‌شوند، در برابر نور، رطوبت و شست‌وشو مقاوم‌تر هستند. اما نخ‌های ضعیف‌تر مثل پلی‌پروپیلن یا پلی‌استر بی‌کیفیت، سریع‌تر ظاهر خود را از دست می‌دهند.
به همین دلیل هنگام خرید فرش، توجه به نوع الیاف و برند تولیدکننده اهمیت زیادی دارد.
استفاده‌ی زیاد از فرش در مناطق پررفت‌وآمد
فرش‌هایی که در قسمت‌های پرتردد خانه مثل راهرو، نشیمن یا جلوی در ورودی قرار دارند، به‌دلیل سایش مداوم پا و فشار مکانیکی، زودتر از بقیه بخش‌ها کدر می‌شوند.
الیاف در این نواحی له می‌شوند و دیگر مثل قبل نور را منعکس نمی‌کنند.
برای رفع این مشکل می‌توانید هر چند ماه یک بار جای فرش را تغییر دهید تا قسمت‌های مختلف به یک اندازه استفاده شوند.
چگونه از کدر شدن فرش جلوگیری کنیم؟
با چند اقدام ساده می‌توان جلوی کدر شدن فرش را گرفت:
- فرش را به‌طور منظم جاروبرقی بکشید (حداقل دو بار در هفته).
- از نور مستقیم خورشید تا حد امکان جلوگیری کنید.
- در زمان شست‌وشو از مواد شوینده ملایم و آب سرد یا ولرم استفاده کنید.
- اجازه دهید فرش کاملاً در سایه و هوای آزاد خشک شود.
- برای قسمت‌های پررفت‌وآمد از پادری یا قالیچه‌های کمکی استفاده کنید.
- هر چند سال یک بار فرش را به قالیشویی معتبر و حرفه‌ای بسپارید.
روش‌های بازگرداندن درخشندگی فرش‌های کدر شده
اگر فرش شما در حال حاضر کدر شده، هنوز دیر نیست! می‌توانید با چند روش ساده جلای آن را برگردانید:
- استفاده از بخارشوی برای باز کردن پرزهای فشرده و از بین بردن آلودگی عمیق.
- محلول خانگی آب و سرکه سفید (به نسبت ۱ به ۳) برای برق انداختن فرش‌های تیره.
- برس کشیدن ملایم در جهت خواب فرش برای نظم دادن به الیاف.
در نهایت، شست‌وشوی تخصصی در قالیشویی مجاز بهترین و مطمئن‌ترین گزینه است.
جمع‌بندی و نکات پایانی
کدر شدن فرش اتفاقی طبیعی است، اما با نگهداری درست می‌توان این روند را بسیار کند کرد. فرش مثل هر وسیله‌ی دیگری به مراقبت نیاز دارد؛ تمیز نگه داشتن، جلوگیری از نور شدید و استفاده‌ی صحیح، راز ماندگاری درخشندگی آن است.
اگر از فرشتان به‌درستی مراقبت کنید، سال‌ها رنگ و جلای اولیه‌اش را حفظ خواهد کرد و همچنان زیبایی خانه‌تان را دوچندان می‌سازد.