گبه چیست و چه تفاوتی با گلیم فرش دارد؟

بافت گلیم و گبه از صنایع دستی و هنرهای اصیل ایرانی محسوب می‌شود که در زمان‌های قدیم به صورت دستبافت ارائه می‌شد. اما امروزه شما گلیم و گبه‌هایی را مشاهده می‌کنید که به صورت ماشینی هم تولید می‌شوند. در نگاه اول ممکن است به نظر شما گبه و گلیم تفاوت چندانی با هم نداشته باشند و به درستی هم نتوانید آن‌ها را از هم تشخیص دهید. اما اگر با دقت کافی به تماشا بپردازید، متوجه کیفیت و نوع بافت آن‌ها خواهید شد. با ما در این مقاله همراه باشید تا به شما بگوییم گبه چیست و چه تفاوتی با گلیم فرش دارد؟

گبه چیست؟

گبه در واقع نوعی زیر انداز است که کرک و پرزهای بلندتری نسبت به فرش و گلیم دارد. طول آن‌ها به ۱ الی ۳ سانتی­متر می‌رسد. اما این مدل از زیراندازها به اندازه فرش و قالی مرغوب و با کیفیت آنچنانی نیستند، چرا که معمولا گره‌هایشان ضعیف‌تر و پرزهایشان بلندتر است.

گبه بیشتر در مناطق جنوب ایران، در بین مردمی که زندگی عشایری دارند، تولید می‌شود و معمولا آن را با وزن کم می‌سازند تا حمل و نقل برایش آسان باشد. اصولا کسانی که این محصول را تولید می‌کنند، الگو و نقشه خاصی ندارند و به صورت کاملا ذهنی آن‌ را می‌بافند. اما گلیم‌های دستبافت معمولا نقشه و الگو معینی دارند و به صورت ذهنی بافته نمی‌شوند. نقشه گبه‌ها بیشتر مربوط به زندگی مردم عشایری و کوچ­نشین و الهام گرفته از فرهنگ همان منطقه است. رنگ‌هایی هم که برای تولید گبه استفاده می‌شود، بیشتر بنفش، قرمز و زرد است که باز هم مربوط به منطقه زندگی آن‌ها است.

تفاوت گبه با گلیم

در ادامه از تفاوت‌های اصلی گبه با گلیم فرش را برای شما خواهیم گفت:

 - گلیم‌ها معمولا ابعاد و سایز بزرگ‌تری نسبت به گبه دارند اما به طور معمول ابعاد آن‌ها بیشتر از ۶ متر نیست.

 - تفاوت دیگر گبه و گلیم در نوع بافت آن‌ها است. معمولا بافت و گره‌های گلیم را محکم‌تر و فشرده‌تر می‌بافند که این باعث می‌شود هیچ‌ گاه نخ از بافت جدا نشود. اما از آن جایی که گبه الیاف بلندی دارد، بافت آن
 کمی ضعیف‌تر است.

 - از دیگر ویژگی‌های بارزی که شما می‌توانید در گلیم مشاهده کنید اما در گبه کمتر دیده می‌شود، تفاوت رنگی این دو است. معمولا تنوع رنگ در گلیم از گبه بیشتر است. البته این موضوع در گلیم‌ و گبه‌های ماشینی بیشتر بارز است. چرا که در نوع ماشینی الیاف مصنوعی که در آن به کار برده می‌شود، تنوع رنگی بیشتری دارد. در نوع دستبافت گلیم و گبه به دلیل استفاده از کرک و پشم طبیعی به جای الیاف مصنوعی تنوع رنگ کمتر است؛ اما برای بدن ضرر خاصی ندارد. هر چند که الیاف مصنوعی هم به بدن آسیبی نمی‌رساند و آلرژی­زا نیستند.

 - گبه ­ها معمولا الگوی خاصی ندارند و کاملا ذهنی بافته می‌شوند. برای بافت گلیم‌ها حتما باید از نقشه و الگو پیروی کرد.

 - گلیم‌ها کرک و پرزی در خود ندارند. اما در گبه شما شاهد کرک و پرزهای بلندی هستید.

 - ضخامت گلیم معمولا از گبه کمتر است.

 - گبه فقط مختص ایرانیان است و ایرانی‌های اصیل در مناطق جنوبی آن را می‌بافند. با این حال در کشورهایی همچون ترکیه، ترکمنستان و تبت هم بافته می‌شود.

 - از نظر طول عمر و دوام بلند مدت، گبه سرآمدتر از گلیم است.

 - نسبت به سرما و رطوبت گبه از گلیم مقاوم‌تر است.

 - گلیم پشمی هر چه بیشتر پاخور داشته باشد، به مرور زمان نرم‌تر خواهد شد.

تفاوت گبه و گلیم از نظر قیمت

از آن جایی که گلیم در ابعاد بزرگ‌تری نسبت به گبه تولید می‌شود و تنوع رنگی هم در آن بیشتر است، قیمت بالاتری نسبت به گبه دارد. همچنین چون گلیم از نقشه و الگوهای مختلفی پیروی می‌کند و گبه هیچ نقشه‌ای ندارد، قیمت آن گران‌تر است.

گبه یا گلیم؟

معمولا از گلیم برای دیزاین و طراحی دکوراسیون داخلی منزل روی دیوار، مبل، کوسن و کف استفاده می‌کنند. طراحان بر این باورند شما محدودیت خاصی در استفاده‌ی آن ندارید. اگر برای شما سوال پیش آمده که خرید گبه بهتر است یا گلیم، باید به شما بگوییم اولویت با نظر و سلیقه شما است. شما باید در نظر بگیرید که رنگ کدام از این دو به دکور منزل‌تان می‌آید. البته که فضای داخلی خانه را زیباتر می‌کند. با توجه به این موضوع شما می‌توانید انتخاب کنید گبه بهتر است یا گلیم.