صادرات فرش ایران عقب تر از مصر و هند!

کشور هندوستان یکی از کشورهای مهم در بازار جهانی فرش و کفپوش است. هند در حال حاضر با اختلاف زیاد در رده اول بزرگ‌ترین صادرکنندگان فرش دستباف جهان قرار دارد و‌توانسته در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۳۳۶ میلیون دلار صادرات داشته باشد. جالب اینکه عنوان دومین صادرکننده فرش دستباف جهان در اختیار مصر با ۱۷۵ میلیون دلار  و رتبه سوم در اختیار ایران با ۸۰ میلیون دلار است.

در هندوستان نزدیک به دو میلیون نفر در بخش بافت فرش مشغول فعالیت هستند که اغلب در مناطق روستایی و کم درآمد قرار دارند.

هند تولید کننده بی رقیب فرش هند تافت

همچنین هند یکی از کشورهای مهم در بخش فرش های تافتینگ و به ویژه تافتینگ دستی است. در هند به دلیل ارزانی نیروی کار کلیه فعالیت ها و صنایعی که نیاز به کارگر دارد مقرون به صرفه است.

همچنین فرش دستباف و حتی فرش هند تافتینگ به روش دستی نیاز به سرمایه گذاری بسیار کمی دارد و‌برخلاف فرش تافتینگ که با ماشین آلات پیشرفته و گران قیمت در متراژ بسیار بالا تولید می‌شوند ، در روش تافتینگ دستی یا همان هند تافتینگ تنها سرمایه لازم یک دار فلزی یا چوبی و یک دستگاه تافت دستی است که با چند صد دلار قابل تهیه است.

سرمایه اولیه بسیار کم برای تجهیزات و نیروی کار ارزان و ماهر دو عامل بسیار مهم است که تقریبا هند را در بخش فرش دستباف و فرش هند تافت در دنیا بی رقیب کرده است. جالب تر اینکه صادرات فرش های هند تافت هندوستان دو برابر صادرات فرش دستباف این کشور یعنی رقمی بالای ۷۵۰ میلیون دلار است.

شرکت های زیادی در هند هستند که توانایی تولید فرش های هند تافت در ابعاد و سایتهای بسیار بزرگ را دارند. حتی شرکت های هندی فرش های هند تافت بسیار زیادی برای پروژه های هتل و مراکز تجاری مشهور جهان به ویژه در دبی و منطقه خاورمیانه را انجام می دهند.

در فرش هند تافت با توجه به میزان مهارت بافنده می توان نقوش و طرح های بسیار خلاقانه و جذابی را تولید کرد که به مراتب از فرش دستباف سریع تر آماده فروش می‌شود.

همانطور که در بالا نیز  اشاره شد هند در صنعت فرش ماشینی به دلیل سرمایه بر بودن تقریبا حرفی برای گفتن ندارد و صادرات این نوع فرش هند بسیار ناچیز است. در بخش فرش ماشینی کشور ترکیه با صادرات نزدیک به ۳ میلیارد دلار ۳۰ درصد تولید جهان را در اختیار دارد.

جدول صادرات به کشورها

همانطور که در جدول زیر هم مشخص شده است ایالات متحده امریکا با اختلاف بسیار زیاد اولین خریدار فرش های دستباف و تافتینگ هندی هستند و بالغ بر یک میلیارد دویست میلیون دلار از کل صادرات فرش و‌کفپوش هندوستان به بازار بزرگ و مصرف آمریکا صادر می شود. هندی ها در آمریکا کلونی قدرتمند و پر نفوذی هستند که در طی این سال‌ها توانسته اند کانال های فروش خوبی برای خود در آمریکا دست و پا کنند.

شاید بتوان گفت مهم‌ترین رقیب هندی ها در بازار آمریکا تجار ایرانی و ترکیه ای هستند. به ویژه بعد از پاندمی کرونا و کوتاه ماندن دست چین از بازار آمریکا ترکیه توانسته بازار فرش ماشینی خود در آمریکا را به شدت افزایش دهد و‌تقریبا به اندازه هند به بازار آمریکا فرش ماشینی صادر کند.

افول ایران در فرش دستباف و  افزایش سهم بازار هند

زمانی ایران و فرش های ایرانی سرآمد و لیدر بازار فروش و صادرات فرش دستباف بودند اما به مرور زمان و با سیاست های دولت‌ های ایران و آمریکا که به تحریم کالاهای ایرانی و از جمله فرش دستباف منجر شد تقریبا فرش ایرانی جایگاه خود را در بازار از دست داد و در این بین کشورهایی مانند هند توانستند با بازاریابی مناسب و شناخت سلیقه بازار خلاء ایران در بازار به ویژه بازار بزرگ آمریکا را پر کنند.

یکی از ابزارهایی که هندی ها برای ورود به بازار از آن سود میبرند حضور قوی در نمایشگاه های مرتبط آمریکا مانند نمایشگاه Surface می باشد. همچنین هندی ها در نمایشگاه دموتکس و نمایشگاه های داخلی هند نیز حضور فعالی دارند.

در ماه مارچ نیز مرکز توسعه صادرات فرش هند نمایشگاهی را با حضور بیش از ۲۰۰ تولید کننده مهم این کشور برگزار کرد که در آن ۲۵۶ خریدار از ۵۶ کشور جهان حضور داشتند.