تشخیص لکه، نقطه و گردگرفتگی در فرش

لکه (Stain) و نقطه (Spot) در فرش

اصطلاحات لکه (Stain) و نقطه (Spot) در فرش اغلب به صورت متناوب و به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال تمام تغییرات رنگ در فرش به صورت یکسان به وجود نمی‌آید و بین لکه، نقطه و گردگرفتگی فرش تفاوت‌هایی وجود دارد. مشخص کردن نوع تغییر رنگ در فرش به همان اندازه مهم است که بدانید چه چیزی باعث این تغییر رنگ شده است.

لکه (Stain) در فرش چیست؟

کلمه لکه به معنی تغییر رنگ ایجاد شده توسط مواد خارجی است که وارد ماده دیگری می‌شوند و یا با آن واکنش شیمیایی می‌دهند و اغلب به عنوان نقاطی که به راحتی پاک نمی‌شوند، شناخته می‌شوند.

لکه در فرش

لکه‌ها هنگامی رخ می‌دهند که مثلا یک لیوان نوشیدنی یا یک فنجان قهوه روی فرش ریخته شود. هنگامی که مایعات با فرش تماس برقرار می‌کنند، در بافت فرش جاسازی می‌شوند. برخی از انواع فرش‌ها نسبت به سایرین نفوذپذیری بیشتری دارند و به همین دلیل بیشتر مستعد لکه‌دار شدن هستند. فرش‌های نایلونی (Nylon) به راحتی لکه‌دار می‌شوند و اغلب باید از آن‌ها در مقابل لکه‌ها محافظت شود. لکه در فرش‌های پلی‌استر (Polyester) به همان سرعت جذب نمی‌شود و به شما زمان بیشتری برای تمیز کردن قبل از اینکه در بافت آن‌ها نفوذ کنند، می‌دهد.

یکی از عوامل بسیار مهم در پاکسازی لکه‌ها مقدار زمانی است که یک ماده می‌تواند در فرش لکه ایجاد کند. قطعا اگر پیش از آن زمان اقدام به پاکسازی لکه شود، بسیار کار آسان‌تر است. برای مثال زمانی که مهمانی در خانه شما مقداری خوراکی روی فرش می‌ریزد و ممکن است شما ساعت‌ها بعد متوجه آن شوید، بنابراین بسته به نوع ماده ممکن است بتوانید آن را به راحتی لکه‌بری کنید یا اینکه دچار مشکلات بیشتر می‌شوید.

نقطه (Spot) در فرش چیست؟

نقطه علامتی است که معمولاً به شکل دایره است و توسط مواد خارجی مانند گِل، خون، رنگ و … ایجاد می‌شود. نقطه در سطح فرش قرار می‌گیرد و معمولا درون بافت آن نفوذ نمی‌کند. لازم به ذکر است که نقطه‌های موجود در فرش اغلب بعد از پاک کردن لکه‌های فرش در آن مکان ظاهر می‌شوند. این در مورد لزوما بلافاصله اتفاق نمی‌افتد و ممکن است بعد از چند روز یا چند هفته متوجه شوید که رنگ فرش شما یکنواخت نیست. گاهی ممکن است لکه‌هایی که از قبل ایجاد شده، درون بافت فرش نفوذ کرده و به زیر فرش رسیده و لایه‌های زیر آن را لکه‌دار کرده است. سپس این لکه به سمت بالا بازگشته است و نقطه‌ای در فرش ایجاد کرده است.

گردگرفتگی (Soiling) فرش چیست؟

گردگرفتگی فرش می‌تواند دقیقا مانند لکه فرش به نظر برسد، اما این نوع کثیفی‌ها همیشه به دلیل ریخته شدن چیزی روی فرش به وجود نمی‌آیند. گاهی بر اثر ریخته شدن موادی مانند روغن که جذب‌کننده دیگر مواد مانند ذرات خاک هستند، روی فرش، ناحیه آلوده به وجود می‌آید. این مورد ممکن است گاهی نیز به دلیل چربی روی پوست پا که در مناطق پر رفت و آمد به فرش‌ها آغشته می‌شود به مرور زمان به وجود آید و ذرات خاک و آن‌ها به چسبند و قدم زدن با کفش بر روی آن‌ها این کثیفی را تشدید کند. راهکاری که در این مورد وجود دارند می‌توانید برای جلوگیری از آغشته شدن فرش به چربی پوست، از لباسی مانند جوراب برای پوشاندن پای خود در خانه استفاده کنید.

دقیقا مانند لکه‌ها، مهم است که هرچه سریع‌تر مواد و روغن‌های ریخته شده روی فرش تمیز شوند و از چسبیده شدن ذراتی مانند خاک با آن‌ها جلوگیری شود. لازم به ذکر است که اگر مواد پاک‌کننده و شوینده به درستی انتخاب یا شسته نشده باشند می‌توانند بر روی فرش گردگرفتگی ایجاد کنند.

لکه فرش چه تفاوتی با نقطه روی فرش دارد؟

یک نقطه در قسمت بیرونی بافت فرش قرار دارد و یک لکه درون بافت فرش نفوذ کرده است. هنگام تمیز کردن ممکن است نقطه موجود روی فرش را تمیز کنیم و متوجه شویم که زیر آن لکه نیز وجود دارد. پاک‌کننده‌ها نیز گاهی مشخص می‌کنند که لکه‌ها یا نقطه‌ها را تمیز می‌کنند.

یک نقطه معمولا نتیجه یک تصادف تازه است که اگر بلافاصله برداشته شود با سهولت نسبی بیرون می‌آید و فقط قسمت بیرونی بافت فرش را تغییر رنگ می‌دهد. لکه ماندگارتر است و خود را درون بافت فرش جاسازی می‌کند و ممکن است رنگ فرش را برای همیشه تغییر دهد.

چگونه با دقت نوع لکه یا نقطه را روی فرش تشخیص دهیم؟

بررسی سریع لکه اغلب اطلاعات کافی را برای شناسایی نوع یک لکه یا نقطه، در صورت نبود ماده دقیق ایجاد کننده لکه، فراهم می‌کند. به عنوان مثال یک لکه براق می‌تواند یک رنگ روغنی، براق‌کننده روغنی، لاک ناخن، چسب یا مواد مشابه باشد. یک حلقه قهوه‌ای به طور کلی می‌تواند یک لکه آب باشد و لکه های مواد غذایی معمولا هنگام خراشیدن روشن می‌شوند که نشان دهنده وجود قند یا نشاسته است.

ناحیه تغییر رنگ یافته را با بقیه نواحی تمیز مقایسه کنید زیرا ممکن است متوجه نوع لکه شوید. هنگامی که شناسایی لکه یا نقطه به راحتی قابل انجام نباشد، اطلاعات اضافی در تعیین نحوه لکه‌بری مفید خواهد بود.

در ادامه برخی از روش‌های ساده را برای پیدا کردن منشا لکه توضیح می‌دهیم:

در مورد لکه پرس‌وجو کنید: روش اول شاید علمی و دقیق نباشد اما بسیار کاربردی است. درباره منبع لکه سوال کنید. افرادی که در خانه یا ساختمان زندگی می‌کنند یا کار می‌کنند، احتمالا می‌دانند چه چیزی باعث ایجاد لکه شد. پاسخ مستقیم و درست همیشه در دسترس نیست، اما ممکن است شما اطلاعات مفیدی بدست آورید.

بافت لکه: بافت یک لکه می‌تواند به شناسایی کمک کند. اگر ماده‌ای روی فرش وجود داشته باشد، معمولا می‌توان آن را حس کرد. تعیین کنید که لکه چسبناک، مومی، سخت، نرم، روغنی، خشک یا مرطوب است. مواد روغنی به طور طبیعی لغزنده هستند، در حالی که غذاها معمولا خشک یا پوسته پوسته هستند. مواد دیگر را نیز می‌توان به طور مشابه شناسایی کرد.

بو لکه: بو لکه یا نقطه می‌تواند مؤثرترین روش شناسایی باشد. بینی شما بهترین وسیله برای شناسایی بوها است. تجربه شما با بوهای مختلف و حساسیت بینی شما تعیین‌کننده دقت تشخیص لکه است. بعضی لکه‌ها یا نقطه‌ها ممکن است بوی مشخصی داشته باشند که شما را به خود جلب می‌کند. بعضی اوقات ریختن چند قطره آب روی لکه بوی آن را قابل تشخیص می‌کند و به شناسایی ماده کمک می‌کند.

ظاهر لکه: رنگ، درخشش و انعکاسی یا عدم وجود آن‌ها همچنین می‌تواند به منبع لکه یا نقطه کمک کند. برای مثال لکه‌های حاصل از مواد ارگانیک تیره به نظر می‌رسند و به احتمال زیاد از رنگ قهوه‌ای برخوردار هستند و می‌توانند چسبنده باشند. لکه‌های حاصل از مواد مصنوعی، براق به نظر می‌رسند. شکل لکه می‌تواند نشانه‌ای از منبع آن باشد؛ با این حال که گرد بودن، مربع بودن یا سایر اشکال هندسی ممکن است از طریقه ریخته شدن یا در اثر تماس با اجسام دیگر به وجود آمده باشند. لکه‌های با شکل نامنظم ممکن است نشان دهنده ریخته شدن باشند. لکه‌های در یک ردیف نشان می‌دهد که از ظرف در حال جابجایی، مانند یک بطری کودک، حاصل شده‌اند.

پاک کردن لکه از روی فرش

محل قرارگیری لکه: محل لکه یا نقطه سرنخ‌هایی از هویت آن به ما می‌دهد. از شرایط اطراف آگاه باشید که می‌تواند سرنخی در مورد لکه یا نوع لکه ایجاد کند. به عنوان مثال، لکه‌های موجود در آشپزخانه و نزدیک میز ناهارخوری یا مناطق مشترک مستعد لکه‌های مواد غذایی هستند. مکان‌های ورودی خانه می‌تواند لکه‌هایی از جنس خاک، روغن و گریس که ممکن است به همراه کفش و پا به وجود آمده باشند، داشته باشد. همچنین در کنار دستگاه‌های چایی یا قهوه‌ساز ممکن است لکه‌های حاصل از این نوشیدنی‌ها باشد.

دو روش آخر ممکن است کمی حرفه‌ای و دشوار به نظر برسند اما در انتخاب نوع لکه‌بری بسیار کارا هستند.

تست اسیدی یا بازی (pH) بودن لکه: دانستن pH لکه‌ها یا نقاط محلول در آب نیز مفید است. هنگامی که یک اسید و یک باز واکنش نشان می‌دهند، نمک‌هایی تشکیل می‌دهند و به راحتی و بهتر از مواد پایه در آب حل می شوند. رفع لکه یا نقطه با یک ماده تمیزکننده از pH مخالف تمایل به خنثی کردن آن و حل راحت‌تر آن با آب و پاک‌کننده‌های مبتنی بر آب را دارد. pH را می‌توان با نوارهای تست pH لیتوموس (Litmus) یا با pH سنج الکترونیکی بررسی کرد.

ظاهر در زیر نور ماوراء بنفش (UV): برخی از مواد تحت تابش نور ماوراء بنفش از خود نور بازتاب می‌کنند و شفاف می‌شوند. یک مثال رایج شامل ادرار حیوانات است که زرد تا سبز مایل به زرد را اشباع می‌کند. این مورد نیز با داشتن کمی پیش زمینه علمی می‌تواند کمک به سزایی بکند.