علت سایه روشن یا دورنگی در فرش ماشینی چیست؟

چرا فرشی که تازه خریده‌ایم سایه روشن و دورنگ است؟ علت این اتفاق چیست و چگونه می‌­توان این مشکل را برطرف کرد؟

دربار‌‌‌ه‌­ی سایه انداختن فرش شکایت­های زیادی از طرف خریداران فرش وجود دارد. سایه به عنوان نتیجه‌­ی تصادفی جهت گیری پرزهای فرش است. این سایه انداختن علاوه بر فر‌ش‌­های معمول در فرش­های تزیینی و دیواری هم دیده می­‌شود. فرش اکباتان در ادامه به بررسی عوامل فیزیکی موثر بر این پدیده و روش­‌هایی برای برطرف کردن آن می­‌پردازد، ما با همراه باشید. 

علت سایه انداختن فرش

علت فیزیکی سایه انداختن و دورنگ شدن در فرش­‌های ماشینی، تفاوت بین بازتاب نور از سطح جانبی نخ­‌ها و سطح مقطع نخ ها است. هرچه نخ‌­ها در سطح فرش با زاویه ای نزدیک تر به زاویه ی ۹۰ درجه قرار گرفته باشند جذب نور بیشتری را در سطح مقطع کوچک­تر داریم و این امر سبب می­شود که در این حالت فرش پررنگ‌­تر باشد. در مقابل هرچه الباف خمیده تر باشند به علت سطح بزرگ­تری که در معرض تابش نور قرار گرفته‌­است؛ فرش روشن تر به نظر می­‌رسد.

 
بازتاب نور از سطح نخ‌­های خمیده و نخ­‌های معمولی

در نتیجه این تغییر در بازتاب نور، ظاهر فرش را دستخوش تغییر می­کند. به­ صورتی­که گویی بخشی از فرش رنگ متفاوتی دارد. اما هنگامی ­که منطقه‌­ای که به نظر رنگ متفاوتی دارد بازرسی می‌­شود، هیچ تغییر واقعی­‌ای در رنگ مشاهده نمی‌­شود. معمولا این سایه افتادن روی فرش بعد از جاروبرقی کشیدن، قرار گرفتن وسایلی مثل پایه‌­های مبل روی فرش و یا راه رفتن روی فرش به دلیل تغییر زاویه ی نخ­‌های فرش مشاهده می­‌شود.

سایه روشن شدن اغلب در فرش­های متراکم، عمیق و یا فرش‌­های که پرزهای آن­ها تراش داده شده به واسطه­‌ی عملکرد نامناسب تیغه‌­های مورد استفاده در مرحله ­ی تکمیلی تراش یا شیرینگ رخ می دهد. این مشکل در فرش ­هایی که پرررنگ ­تر هستند مشهود است. البته فرش ­های طرح دار این مسئله را به ­خوبی پنهان می­کنند.

راه‌حل رهایی از سایه روشن شدن فرش چیست؟

سایه انداختن فرش بر فرسودگی و دوام فرش تأثیری نمی­ گذارد و عیب تولیدی یا ابعادی هم نیست. حتی نمی­توانیم آن را پیش­بینی کنیم و یا از بروز آن جلوگیری کنیم. برای جلوگیری از دورنگ شدن فرش و نمایش یک رنگ روی سطح فرش، که البته از ویژگی­های نوع خاصی از فرش­هاست، می­ توانیم به صورت روزانه یا هفتگی پرزهای فرش را به یک جهت شانه بزنیم تا همه در یک جهت قرار بگیرند و فرش سایه نندازد.

با وجود سایه انداختن، چه فرشی بخریم؟

اگر بخواهیم فرش‌­ها را از جهت سایه انداختن تقسیم بندی کنیم، بایستی بگوییم که فرش­هایی که از نخ اکریلیک بافته می ­شوند، دونوع هستند:

نوعی از آن­ها که به فرش لایت معروف هستند و به تازگی بافت آن­ها در کاشان انجام می‌­شود، دچار سایه روشن و دورنگی می‌­شوند. اما در کل سایه انداختن در فرش‌­های اکریلیک کمتر از سایر فرش­های ماشینی است. و این مسئله در فرش­های بافته شده با نخ­های فیلامنت و ابریشم مصنوعی بیش­تر وجود دارد. پس اگر مسئله ­ی سایه انداختن فرش برایتان اهمیت دارد به سمت خرید  فرش­های اکریلیک بروید.

در یک دسته بندی دیگر می­توان گفت که فرش­های ۱۲۰۰ شانه و 1500 شانه نسبت به فرش ­های ۱۰۰۰ یا ۷۰۰ شانه، میزان دورنگی بیشتری خواهند داشت. همچنین رنگ زمینه‌ی فرش نیز یکی از عواملی است که باعث کم یا زیاد شدن میزان سایه انداختن و دورنگ شدن فرش می­ شود. مثلا فرش‌­هایی با زمینه­ ی طوسی، کاربنی، آبی روشن، نقره­ای و نسکافه­‌ای بیش از بقیه­‌ی رنگ‌­ها این مشکل را خواهند داشت. میزان تاثیر این دو مورد به حدی است که می­توانند تاثیر جنس نخ خاب فرش را هم کمرنگ کنند. به این صورت که فرش‌­های ۱۲۰۰ و 1500شانه با رنگ زمینه­ ی طوسی، کاربنی، آبی روشن، نقره‌­ای و یا نسکافه­‌ی از هر جنسی که باشند، بیش از بقیه­‌ی فرش­‌ها این مشکل را بروز می‌­دهند.

پس طبق آنچه که در قبل ذکر شد برای خرید فرشی که دورنگ دیده نشود و یا میزان دورنگی و سایه انداختنش کم باشد بایستی ۳ فاکتور جنس، رنگ زمینه و شانه­ ی فرش را در نظر گرفته و بر طبق این سه فاکتور فرش مناسب سلیقه ­ی خود را انتخاب کنید.