فرش ماشینی امروزه به جزء جدا نشدنی منازل بسیاری از ما ایرانیان تبدیل شده است. با توجه به اینکه فرش ماشینی یک کالای هزینه بر است، انتخاب یک فرش ماشینی خوب که هم از کیفیت و دوام بالا و هم از قیمت مناسبی برخودار باشد، اهمیت فراوانی پیدا کرده است بویژه زمانی که بدانید فرش ماشینی از آن دسته کالاهایی است که از ظاهر آن نمی توان به کیفیت و دوام آن پی برد! 

 فرش ماشینی گونه‌ای مصنوعی از قالی است که بر خلاف قالی دستبافت توسط ماشین‌آلات صنعتی بافته می‌شود. به دلیل سرعت تولید و همچنین ارزان بودن مواد اولیه نسبت به قالی دستبافت قیمت ارزانتری دارد و از مزایای آن ساده‌تر بودن اجرای آن، بهتر بودن نقش و باکیفیت‌تر انواع تصاویر هنری و شخصی روی آن است.

 فرش ماشینی توسط ماشین آلات مختلفی تولید می‌گردد که می‌توان به دستگاه‌های تکسیما، واندویل، شونهر، Alpha ,CRX, ASR, VTR و… اشاره کرد. جنس هر فرش نیز می‌تواند آکریلیک یا BCF و مخلوطی از این دو، یا الیاف جدید ابریشم مصنوعی (پلی استر) باشد.

 قابل ذکر است که فرش‌های ۱۰۰٪ آکریلیک دارای کیفیت و قیمت بالاتری هستند ولی فرش‌های ابریشم مصنوعی در حال حاضر به دلیل عدم پرزدهی و شستشوی بسیار آسان و ثبات و درخشندگی بالا در بازارهای جهانی به عنوان بهترین کفپوش مورد توجه قرار گرفته و همچنین فرش‌ها براساس شانه به ۳۵۰، ۴۴۰، ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰و ۱۵۰۰ شانه تقسیم می‌شوند. تراکم فرش‌ها نیز می‌تواند براساس نوع ماشین و شانه بین ۷۰۰ تا ۴۵۰۰ باشد. لازم به ذکر است همچنین فرش هایی به نام پتینه وجود دارند، فرش پتینه از جمله فرش های مدرنی است که به سبک قدیمی و کهنه کاری تولید شده اند.

مفهوم شانه و تراکم

تراکم عرضی فرش (شانه): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از عرض فرش می‌گویند که به نام شانه شناخته می‌شود. برای مثال: قالی ۵۰۰ شانه به این معنی است که در هر متر از عرض فرش معادل ۵۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده‌است. شانه‌هایی که به‌طور معمول در بازار می‌باشند عبارتند از: ۳۲۰-۳۵۰-۳۸۰-۴۰۰-۴۴۰-۵۰۰-۷۰۰-۱۰۰۰-۱۲۰۰-۱۵۰۰ شانه

تراکم طول فرش (تراکم): به تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر از طول فرش می‌گویند. برای مثال: قالی با تراکم ۷۰۰ یعنی در یک متر از طول فرش معادل ۷۰۰ ریشه (گره رنگ) بافته شده وجود دارد، تراکم‌هایی که به‌طور معمول در بازار می‌باشند عبارتند از: ۷۰۰-۸۰۰-۹۰۰-۱۰۰۰-۱۴۰۰-۲۵۵۰-۳۰۰۰-۳۲۰۰-۳۶۰۰-۴۵۰۰ رج می‌باشد. 

(همچنین تراکم طولی با توجه به روش‌های مختلف بافت فرش ماشینی با یکدیگر دارای تفاوت می‌باشد).

 تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع از فرش: تراکم عرضی ضرب در تراکم طولی را گویند. برای مثال اگر تعداد گره رنگ در عرض برابر با ۷۰۰ گره و در طول هم معادل ۹۰۰ گره رنگ باشد؛ بنابراین تعداد ریشه (گره رنگ) در یک متر مربع ۶۳۰/۰۰۰=۹۰۰x۷۰۰

همیشه مقدار تراکم از شانه بیشتر است و حاصل ضرب شانه و تراکم تعداد سر نخ در متر مربع و حاصل ضرب شانه و تراکم تقسیم بر ۲ یا ۳ (بسته به نوع دستگاه فرش بافی) تعداد گره در متر مربع می‌شود.

 فرش ماشینی‌ را از چه جنسی انتخاب کنیم؟

چند نوع فرش از نظر جنس الیاف داریم که از آنها می‌توان به ۵ مورد پشمی، آکریلیک، پلی‌استر، پلی‌پروپیلن و نایلونی اشاره کرد. ویژگی‌های هر یک از این فرش‌ها در ادامه توضیح داده شده است.

۱. فرش‌های پشمی: 

فرش ماشینی پشمی، فرشی است که در تولید آن از نخ پشم (که معمولا از گوسفند به‌دست می‌آید)، استفاده می‌شود. از آنجایی‌که نخ پشم، طبیعی است، بادوام است. همچنین  گرد و خاک را به خود نمی‌گیرد. فرش‌های پشمی به دلیل اینکه نرم هستند، طرفداران بسیاری دارند. این نوع فرش محکم است و گرما را به خود جذب می‌کند. به راحتی لک نمی‌شود و در صورت لک شدن، بدون دردسر تمیز می‌شوند. اگر اتاق‌تان در بخشی از خانه است که نسبت به قسمت‌های دیگر سرد است، از فرش پشمی برای آن استفاده کنید. البته به دلیل اینکه رطوبت را به خود جذب می‌کند، مناسب مکان‌های مرطوب نیست.

 از آنجایی‌که این فرش بادوام است، به درد اتاق‌های پررفت‌وآمد مانند اتاق نشیمن یا غذاخوری می‌خورد. بیشتر فرش‌های پشمی، از نخ صددرصد پشمی تولید می‌شوند. اما در برخی از این فرش‌ها، ناخالصی وجود دارد. یعنی ۸۰ درصد از پشم و ۲۰ درصد نایلون یا پلی‌پروپلین هستند که به فرش پشمی ترکیبی معروف‌اند.

۲. فرش‌های پلی‌پروپلین: 

۳۰ درصد از بازار فرش، به فرش‌هایی اختصاص دارد که با نخ از جنس پلی‌پروپلین که با نام الفین (Olefin) هم معروف است، تولید شده‌اند. این نوع فرش در برابر رطوبت و کپک، بسیار مقاوم است و مناسب خانه‌هایی است که در مناطق مرطوب زندگی می‌کنند.

 از آنجایی که این نوع فرش از دوام خوبی برخوردار است، به خود لکه نمی‌گیرد و همچنین راحت شسته می‌شود، مناسب اتاق‌های پررفت و آمد، به ویژه اتاق کودکان است. درضمن به دلیل اینکه این نوع فرش‌ها بسیار نرم هستند، از آنها برای اتاق خواب هم می‌توان استفاده کرد.

 

۳. فرش‌های پلی‌استر: 

​الیاف پلی‌استر، به دلیل ظاهر براق و درخشنده‌ای که دارند، یکی از محبوب‌ترین نخ‌ها برای بافت فرش‌اند. در واقع با وجود این نوع الیاف، می‌توان فرش‌های رنگی متنوعی تولید کرد. یکی دیگر از دلایلی که فرش‌های پلی‌استر را محبوب کرده است، ضدلک بودن آنهاست. الیاف پلی‌استر، دارای سلول‌های بسته هستند. یعنی هیچ منفذی ندارند که لکه‌ها به آنها نفوذ کرده و درون فرش باقی بمانند.

 البته این نوع فرش نباید در معرض گرد و خاک قرار گیرد، زیرا گرد و غبار به راحتی به روی آن می‌نشیند و از ظاهر خوب آن، کم می‌کند. البته فرش‌های پلی‌استر، به اندازه فرش‌های دیگر مانند نایلونی بادوام نیستند و به درد اتاق‌های پررفت و آمد نمی‌خورند. فرش‌های پلی‌استری در سبک و کیفیت‌های گوناگون و با هر بودجه‌ای در دسترس است.

 

۴. فرش‌های آکریلیک:

 اگرچه نمی‌توان فرش ماشینی با الیاف ۱۰۰درصد آکریلیک، پیدا کرد، این نوع نخ با انواع نخ‌های دیگر مانند پشم، ترکیب شده و برای بافت فرش به کار می‌رود. به همین دلیل ظاهر آنها شبیه فرش‌های پشمی است و البته مانند آن نرم و محکم است و به راحتی لکه به خود نمی‌گیرد و شستن آن سخت نیست. فرش‌‌های از جنس آکریلیک  در برابر رطوبت، کپک و رنگ‌پریدگی مقاوم هستند. اما آنها در برابر مواد شیمیایی قلیایی بسیار حساس‌اند و به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند.

 

۵. فرش‌های نایلون:

 تقریبا دو سوم الیاف فرش‌های ماشینی از نایلون هستند. این الیاف در برابر گردو خاک و کپک، مقاوم هستند. در ضمن سنگینی وسایل خانه، مانند مبلمان را هم به خوبی، تحمل می‌کنند. فرش‌های نایلونی در رنگ‌های مختلف و زیبا تولید می‌شوند. این نوع فرش، دوام بسیار بالایی دارد. 

البته رنگ فرش‌های نایلونی در مدت زمان کمی کم می‌شود و رنگ‌پریده به نظر می‌آیند. فرش نایلونی از نظر قیمت،‌ گران‌ترین الیاف مصنوعی است. بنابراین این فرش، نسبت به فرش‌های دارای الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر، گران‌تر است.

منبع: beytoote.com