استفاده از نخ پلی استر در فرش ماشینی
 
 پلی استر چیست؟

 پلی استر از خانواده الیاف مصنوعی پلی استرهاست. نام علمی این لیف «پلی اتیلن ترفتالایت» است که به اختصار به آن «پت» گفته می شود.

در برخی متون، پلی استر را با نام اختصاری PES نیز بیان می کنند. این لیف مهم ترین ، پرتولید ترین و پرکاربردترین لیف در بین تمام الیاف طبیعی و بشر ساخته دنیاست.

از حدود ۸۳ میلیون تن تولید سالانه الیاف در جهان ، نزدیک به ۴۳ میلیون تن یعنی حدود ۵۰% به تنهایی به پلی استر اختصاص دارد.این لیف، از پوشاک گرفته تا فرش و منسوجات خانگی، منسوجات خودرویی، منسوجات صنعتی و … کاربردهای گسترده ای دارد.

قیمت نسبتاً مناسب و روش های تولید متنوع، این لیف را به لیفی بسیار محبوب و پرطرفدار در بازار محصولات نساجی تبدیل کرده است.

مخلوط لیف پلی استر با الیاف پنبه یکی از منحصر به فردترین و پرکاربردترین نخ های دنیا یعنی پنبه / پلی استر را به وجود آورده است که در کمتر بخشی از صنعت نساجی است که از آن استفاده نشود.

لیف پلی استر، دارای چگالی ۳۷/۱ گرم بر سانتی متر مکعب است. چگالی پلی استر در بین الیاف متداول نساجی، در حد متوسط است. چگالی این لیف با چگالی پشم تقریباً برابر، از پنبه و ویسکوز سبک تر و از الیاف نایلون، اکریلیک و پلی پروپیلن سنگین تر است.

استحکام این لیف بسته به نوع آن، از حدود ۳ گرم بر دنیر برای پلی استر استیپل تا ۷ گرم بر دنیر در نوع فیلامنتی آن متغیر بوده، از جمله الیاف نسبتاً محکم محسوب می شود. ازدیاد طول تا حدّ پارگی این لیف بین ۱۰% تا ۲۵% است که در نوع استیپل آن گاه به ۴۰ %نیز می رسد.

جذب رطوبت ان به ۱% نمی رسد و تقریباً می توان صفر در نظر گرفت. در مقابل حرارت چندان ضعیف نیست و دمای ذوبی بین ۲۵۰ تا ۲۶۰ درجه سانتی گراد دارد. این لیف عایق حرارتی چندان مناسبی نیست.

اگر چه این لیف نیز مانند بسیاری از الیاف دیگر در مقابل نور خورشید آسیب می بیند، لیکن مقاومت آن در مقابل نور خورشید از بسیاری از الیاف دیگر بیشتر است. بازگشت پذیری این لیف مخصوصاً بازگشت پذیری فشاری ناشی از اعمال بار، ضعیف است.

الیاف پلی استر در ایران، از وضعیت تولید نسبتاٌ بالایی برخوردار است. پلی استر، اولین بار در ایران در دهه ۵۰ شمسی توسط شرکت پلی اکریل اصفهان تولید و روانه بازار گردید. این شرکت تا سال های متمادی با تولید سالانه ده ها هزار تن انواع الیاف پلی استر استیپل و فیلامنتب، تنها تولید کننده این الیاف در ایران بود. از اواخر دهه ۷۰ شمسی تولید پلی استر در کارخانجات کوچک تر شروع شد. در حال حاضر، ده ها کارخانه تولید الیاف پلی استر در شهرهایی چون تهران، اصفهان، قم، کاشان، یزد، قزوین، بوشهر، دلیجان و .. مشغول فعالیت می باشند.

با توجه به میزان تولید الیاف پلی استر در کشور و ظرفیت های مازاد موجود، می توان به جرأت گفت که ایران از لحاظ تولید الیاف پلی استر و تامین مواد اولیه کاملاً خودکفاست و حتی می تواند با توجه به مزیت های نسبی موجود، بخش عمده ای از تولید خود را به سایر نقاط جهان صادر کند.

  مقالات پیشنهادی :

           ده نکته برای نگهداری فرش
           اصول انتخاب فرش مناسب برای دکوراسیون منزل

فرش ماشینی

در صنعت فرش ماشینی جهان، استفاده از الیاف پلی استر در تمام اجزای فرش به ویژه نخ خاب، امری عادی است.

در ایران، از ابتدای تولید فرش ماشینی ، پلی استر به همراه پنبه در تولید نخ چله فرش به کار رفته است.

در سال های اخیر، استفاده از الیاف پلی استر در صنعت فرش ماشینی ایران به سرعت افزایش یافته و همچنان سیر صعودی دارد.

امروزه،تقریباً در تمام اجزای فرش ماشینی اعم از چله، پود وخاب، نخ های پلی استر فیلامنتی به طور گسترده استفاده می شوند. همین امر باعث شده است تا در سال های اخیر،بخش زیادی از ظریف تولید پلی استر ایران، به سمت تولید نخ های مورد نیاز صنعت فرش ماشینی سوق داده می شود.

به نظر می رسد چنین روندی به ویژه با یافتن بازارهای جدید صادراتی فرش پلی استر توسط تولیدکنندگان فرش ماشینی، در سال های آینده نیز سیر صعودی را تجربه کند.

لازم به ذکر است که استفاده از پلی استر فیلامنتی در چله و پود فرش ماشینی، ملاحظاتی را می طلبد که کارخانجات فرش ماشینی باید توجه ویژه ای به آنها داشته باشند.

اگر چه تنوع بسیار وسیعی از نخ خاب پلی استر در بازار، عرضه و توسط کارخانجات بافندگی فرش استفاده می شود، لیکن چالش بزرگ نخ خاب پلی استر،ضعیف بودن بازگشت پذیری آن است.

برای برطرف کردن این مشکل، تاکنون دو اقدام انجام شده است :

اولاً ارتفاع خاب فرش های پلی استر، حداکثر ۶ میلی متر تنظیم شده است و تولیدکنندگان ترجیح می دهند فرش های با ارتفاع خاب بلندتر تولید نکند که ضعف بازگشت پذیری پلی استر در آن خودنمایی کند.

ثانیاً تحقیقاتی برای بهبود خواص بازگشت پذیری نخ خاب پلی استر در حال انجام است که بتواند حتی الامکان از طریق اصلاح شکل سطح مقطع و نمره الیاف و یا انجام برخی عملیات تکمیلی روی نخ، میزان بازگشت پذیری فرش بافته شده را بهبود بخشید .

نکته قابل تأملی که بیان آن در این جا ضرورت دارد این است که، استفاده از الیاف پلی استر در خاب فرش ماشینی برای تولیدکنندگانی که روی بازارهای صادراتی متمرکز شده اند، یک فرصت است.

فرش ماشینی پلی استری در خارج از ایران به ویژه کشورهای اروپایی به علت عدم وجود مشکلات بهداشتی و یا زیست محیطی، کاملاً شناخته شده و مورد استقبال است. از این رو، به این دسته از تولید کنندگان توصیه می شود با توجه به مزیت نسبی ایران در زمینه تولید الیاف پلی استر و ظرفیت مازاد موجود در داخل ایران و وفور مواد اولیه (گرانول پلی استر گرید نساجی)، در کشف بازارهای هدف فرش ماشینی پلی استر تلاش بیشتری بنمایند که مطمئناً می تواند نتایج اقتصادی بسیار خوبی را برای آنها به همراه داشته باشد.